Opinia prawna

Tak. „Ściągając” pliki z serwisu TwojLimit.pl możemy opierać się na konstrukcji dozwolonego użytku prywatnego.

Trzeba sobie powiedzieć jasno – idea Internetu (globalnej sieci) jest oparta na ściąganiu (ściąganiu danych). Powiedzenie więc, że niczego nie wolno ściągać jest mocno nieprecyzyjne.

Odpowiedź na powyższe pytanie jest następująca: prawo autorskie przewiduje tzw. dozwolony użytek prywatny . Działanie w ramach tzw. dozwolonego użytku prywatnego, nie jest zagrożone sankcją. Na czym polega idea dozwolonego użytku prywatnego?

Zgodnie z art. 23 pr. aut. bez zezwolenia twórcy wolno nieodpłatnie korzystać z już rozpowszechnionego utworu w zakresie własnego użytku osobistego. Oznacza to, że plik musi być rozpowszechniony – tj. za zezwoleniem twórcy upubliczniony, udostępniony publicznie (wyłączone np. przedpremierowe wykonanie).

I tu zaczynają się rozbieżności w doktrynie – bo czy to oznacza, że sam autor musiał „wrzucić” (uploudować) utwór do Internetu, czy też dał zgodę na jakiekolwiek publiczne udostępnienie utworu, a skoro utwór jest udostępniony publicznie, to można z niego korzystać w ramach tzw. dozwolonego użytku prywatnego?

Osobiście uznaję za właściwą tę drugą, liberalną interpretację, choć oczywiście możliwe jest również przyjęcie przez sąd bardziej restrykcyjnego rozwiązania.

Według piszącego niniejszą opinię, nawet jeśli twórca nie „wrzucił” sam do sieci swojego utworu (pliku), ale dał zgodę na jego rozpowszechnianie (np. dał zgodę na nagranie płyty i jej sprzedaż w sklepach muzycznych) to użytkownik może „ściągnąć” taki plik działając w ramach dozwolonego użytku prywatnego. Oznacza to, że nawet jeśli plik znalazł się w sieci bez zgody twórcy, ale był przez twórcę rozpowszechniony w jakikolwiek inny sposób (publicznie udostępniony w jakikolwiek inny sposób), to można powoływać się na konstrukcję dozwolonego użytku. W tym znaczeniu zasadnym wydaje się pogląd, że nawet „nielegalne” pliki będzie można zgodnie z prawem „ściągać” z Internetu, jeśli powołamy się na dozwolony użytek prywatny. Nie będzie to jednak dotyczyć utworów, które nie zostały rozpowszechnione (np. przedpremierowe pokazy filmów, przedpremierowa muzyka itp.).

Uwaga! Dozwolony użytek prywatny jest wyłączony m.in. w stosunku do programów komputerowych (w tym gier komputerowych).

Nie. Działanie takie będzie przekroczeniem granic dozwolonego użytku.

O ile dozwolone , według przedstawicieli doktryny, jest „ściąganie” plików , o tyle dalsze rozpowszechnianie (jeśli nie dotyczy kręgu osób, z którymi pozostajemy w tzw. związku osobistym) jest niedopuszczalne. Jeśli więc udostępnimy „ściągnięty” plik na ogólnodostępnej stronie WWW lub na serwisie hostingowym, portalu społecznościowym itp. bez zezwolenia twórcy – przekraczamy zakres dozwolonego użytku prywatnego.

W kwestii dozwolonego użytku prywatnego ACTA nic nie zmienia – umowa nie proponuje ani zmiany, ani wycofania się z tzw. dozwolonego użytku prywatnego.

Umowa ACTA reguluje kwestie dochodzenia przez pokrzywdzonych swoich praw (zarówno na drodze cywilnej jak i karnej). Co więcej – porozumienie ACTA, koncentruje się bardziej na handlowym aspekcie nielegalnych fonogramów/wideogramów czy utworów audiowizualnych (czyli na rozpowszechnianiu i osiąganiu korzyści majątkowych z pirackich towarów) a nie na kwestiach dotyczących dozwolonego użytku prywatnego.

Dozwolony użytek prywatny w polskim ustawodawstwie znany jest od pierwszej ustawy tj. od 1926 r., potwierdzony został zarówno w konwencjach, które Polska ratyfikowała. Umowa ACTA nie wprowadza czy też nie nakazuje wprowadzić żadnych uregulowań dotyczących dozwolonego użytku prywatnego.

Nie. Obecnie przepisy ACTA nie obowiązują w Polsce.

Umowa ACTA to porozumienie międzynarodowe. Podpisanie tego porozumienia w dniu 26 stycznia 2012 r. przez Polskę nie oznacza, że jakiekolwiek zapisy tego porozumienia wchodzą automatycznie do naszego porządku prawnego. Obecnie (od 26 stycznia 2012 r.) przepisy ACTA nie obowiązują w Polsce i nie wiadomo, kiedy można się spodziewać jakiś zmian w prawie. Należy zwrócić uwagę, że większość przepisów dotyczących dochodzenia przez pokrzywdzonych swoich praw jest podobnie, lub nawet bardziej restrykcyjnie, uregulowana w polskiej ustawie o prawie autorskim i prawach pokrewnych (niektóre już od wielu, wielu lat).

Nie wiadomo kiedy przepisy ACTA „wejdą” do polskiego ustawodawstwa.

Obecnie przepisy ACTA nie obowiązują w Polsce. Żaby jakiekolwiek przepisy porozumienia ACTA „weszły” do naszego porządku prawnego umowa ACTA musi być ratyfikowana. Umowę międzynarodową (a taką jest ACTA) ratyfikuje prezydent za zgodą parlamentu. Zgoda parlamentu musi być wyrażona w ustawie. Procedura może trwać długo i trudno określić, kiedy nastąpi ratyfikacja.

Na tym etapie nie wiadomo, w jakim kierunku pójdą zmiany. Należy podkreślić – przepisy karne z zakresu prawa autorskiego, w tym przepisy dotyczące rozpowszechniania plików bez zgody twórcy znajdują się już w polskim porządku prawnym (art. 115-118 prawa autorskiego), podobnie jak od lat znajdują się w polskim ustawodawstwie przepisy dotyczące dozwolonego użytku prywatnego.

Obecnie w stosunku do użytkowników Internetu i serwisu TwojLimit.pl, ACTA nie wprowadza żadnych restrykcji.

Przepisy, które wywołały najwięcej emocji skoncentrowane są w Sekcji V umowy, która określa dochodzenie i egzekwowanie praw własności intelektualnej w środowisku cyfrowym. Chodzi zwłaszcza o przepis art. 27 ust. 4 ACTA, zgodnie, z którym Polska może wprowadzić możliwość wydania nakazu ujawnienia posiadaczowi praw autorskich informacji wystarczających do wskazania abonenta (użytkownika Internetu), co do którego istnieje podejrzenie, że nadużywa prawa. Polska, zgodnie z ACTA, nie musi jednak wprowadzać tego przepisu do swojego porządku prawnego i – jak wynika z uzasadnienia wniosku o podpisanie umowy ACTA – przepisy te nie zostaną wprowadzone

Warto wskazać w tym miejscu, że w Polsce istniał bardzo podobny przepis (art. 29 Ustawy o ochronie danych osobowych) i został on w marcu 2011 r. uchylony (od marca 2011 r. już nie obowiązuje). Zgodnie z ust. 2 art. 29 Ustawy o ochronie danych osobowych (obecnie uchylony) „dane osobowe, z wyłączeniem danych wrażliwych, mogą być także udostępnione (…) osobom i podmiotom, jeżeli w sposób wiarygodny uzasadnią potrzebę posiadania tych danych, a ich udostępnienie nie naruszy praw i wolności osób, których dane dotyczą”.

W praktyce, na podstawie tego przepisu można było żądać udostępnienia danych osobowych użytkowników, którzy np. dokonywali pomawiania czy znieważania w sieci.

Serwis TwojLimit.pl działa na podstawie przepisów prawa. Korzystanie z serwisu TwojLimit.pl nie jest nielegalne.

Serwis TwojLimit.pl jest serwisem hostingującym. Działa na podstawie art. 14 Ustawy o świadczeniu usług drogą elektroniczną i na podstawie Dyrektywy unijnej o handlu elektronicznym. Działanie serwisu ma oparcie w polskich i unijnych przepisach.

Korzystanie z serwisu nie jest zabronione, nie może być również przedmiotem jakichkolwiek zarzutów karnych skorzystanie z serwisu lub opłacenie konta w serwisie w zgodzie z obowiązującym regulaminem Serwisu. Serwis umożliwia bowiem pobieranie plików z wielu platform i nie oznacza to automatycznie, że pobierane są jedynie pliki nielegalne czy pliki, co do których legalności można mieć uzasadnione wątpliwości (np. pliki z przedpremierowym pokazem filmu).

Nie, serwis TwojLimit.pl nie posiada żadnych danych osobowych użytkownika.

Ze zgromadzonego materiału wynika, że serwis TwojLimit.pl nie zbiera, nie przetwarza, ani nie przechowuje danych osobowych użytkowników . Serwis nie wymaga, bowiem by użytkownik takie dane udostępniał.

Serwis TwojLimit.pl przechowuje adresy e-mail (celem kontaktu z użytkownikiem), niemniej jednak serwis TwojLimit.pl nie sprawdza poprawności wprowadzonego adresu e-mail. Przy czym jeśli adres e-mail nie umożliwia identyfikowania danej osoby (użytkownika), nie jest uznawany za daną osobową w rozumieniu Ustawy o ochronie danych osobowych.

Warto również zauważyć, że serwis TwojLimit.pl nie przewiduje możliwości powiązania adresu e-mail użytkownika ze ściąganymi plikami . Samo wykupienie konta na serwisie TwojLimit.pl nie jest nielegalne i nie może być przedmiotem jakiegokolwiek postępowania prokuratorskiego lub sądowego.

Jeśli chodzi o adresy IP, to serwis ich nie przechowuje . W przypadku wykupienia konta w serwisie TwojLimit.pl, opłata następuje na podstawie rachunku, w którym widnieje jedynie login. Serwis nie wymaga podawania jakichkolwiek danych, w celu wystawienia rachunku za konto w serwisie.

Nie. Serwis nie przechowuje adresów IP więc nie może ich udostępnić ani Policji ani Prokuraturze.

Przede wszystkich serwis TwojLimit.pl nie przechowuje, nie ewidencjonuje adresów IP, nie gromadzi tych adresów , stąd też nie może udostępnić takiej informacji Policji ani Prokuraturze. Żaden przepis prawa nie nakazuje serwisowi TwojLimit.pl gromadzenia lub/i przechowywanie adresów IP użytkowników.

Nie, serwis TwojLimit.pl ani nie sprawdza, jakie pliki pobiera użytkownik, ani nie ewidencjonuje informacji o tym, co znajduje się w plikach, ani też nie ewidencjonuje danych dotyczących tych plików (w tym danych identyfikujących komputer użytkownika, tj. adres IP). Serwis nie posiadając takich danych, nie może ich więc udostępnić Policji ani Prokuraturze.

Serwis TwojLimit.pl działa na podstawie art. 14 w zw. z art. 12 ustawy o świadczeniu usług drogą elektroniczną. Serwis ten jest jedynie podmiotem hostingującym, a nawet przesyłającym jedynie informacje. Żadne informacje dotyczące tego, co znajduje się w plikach, które pobiera użytkowników, nie są przez serwis TwojLimit.pl monitorowane (ani w całości, ani w części). Serwis nie wprowadził żadnego oprogramowania, które mogłoby filtrować treści przechodzące przez serwis TwojLimit.pl.

Jednocześnie w tym miejscu należy zaznaczyć, że serwisy hostingujące mogą wprowadzić takie monitorowanie treści. Serwis TwojLimit.pl nie przewidział takiego rozwiązania i nie sprawdza (ani nigdy nie sprawdzał) przekazywanych i „ściąganych” przez użytkowników plików.

Żaden przepis nie wymaga by serwis sprawdzał oraz ewidencjonował jakie pliki, przez kogo, kiedy i skąd zostały pobrane (choć niektóre serwisy wprowadzają możliwość „filtrowania” treści).

Wręcz przeciwnie, na mocy art. 15 Ustawy o świadczeniu usług drogą elektroniczną serwis TwojLimit.pl nie jest obowiązany do sprawdzania przekazywanych, przechowywanych lub udostępnianych przez niego danych o plikach, które są przekazywane przez użytkowników.

Serwis TwojLimit.pl nie wprowadził również oprogramowania, które na podstawie pewnych faktów, okoliczności, słów kluczowych itp., zapewniałoby monitorowanie pod kątem naruszenia prawa.

Nie, obecnie na podstawie ACTA serwis TwojLimit.pl nie ma obowiązku zbierania i udostępniania danych pokrzywdzonym.

Aby serwis TwojLimit.pl miał obowiązek zbierania czy udostępniania danych pokrzywdzonym po pierwsze parlament musi uchwalić ustawę, w której wyrazi zgodę na ratyfikację, po drugie prezydent musi podpisać ratyfikację, po trzecie parlament musi wprowadzić zmiany w Ustawie o świadczeniu usług drogą elektroniczną, w której to ustawie nakaże serwisom hostingowym zbieranie danych.

W tym miejscu warto jednak wskazać, że nałożenie takiego obowiązku na serwis TwojLimit.pl byłoby niezgodny z prawem UE. Trzeba bowiem podkreślić, że polska Ustawa o świadczeniu usług drogą elektroniczną wprowadziła zapisy o hostingu, w ślad za Dyrektywą unijną nr 2000/31/WE zwaną dyrektywą o handlu elektronicznym, która nie przewiduje nałożenia na serwisy obowiązku przechowywania, gromadzenia danych osobowych.

Z uzasadnienia wniosku o podpisanie umowy ACTA, który znajduje się na stronie Ministerstwa Kultury wynika, że „zgodnie z deklaracjami składanymi przez Komisję Europejską, ACTA nie spowoduje konieczności wprowadzania zmian w prawie europejskim. Nie będzie też konieczne dokonywanie zmian w prawie polskim” . W kwestii dotyczącej art. 27 ust. 4 w uzasadnieniu wniosku o podpisanie umowy ACTA czytamy wprost, że „unijne standardy w obszarze handlu elektronicznego oraz ochrony danych osobowych i prywatności nie będą więc zmieniane”.

Na tym etapie nie wiadomo czy wprowadzony zostanie tego typu zapis, ale z uzasadnienia wniosku o podpisanie umowy ACTA wynika, że taki przepis budziłby wątpliwość co do zgodności z prawem unijnym, stąd w uzasadnieniu nie przewiduje się jakichkolwiek zmian w obszarze ochrony danych osobowych i prywatności.

Artykuł wprowadzający konieczność przetwarzania i udostępniania danych abonenta wzbudza zastrzeżenie co do jego legalności w oparciu o przepisy unijne. Z uzasadnienia dostępnego na stronie Ministerstwa Kultury wynika, że przepis ten nie zostanie wprowadzony do polskiego porządku prawnego, właśnie z obawy naruszenia norm UE.

Warto dodatkowo wskazać, że w polskim systemie prawnym podobny artykuł istniał do marca 2011 r. w Ustawie o ochronie danych osobowych (art. 29 ust. 1 i 2). Został on jednak uchylony, a brzmiał następująco: „w przypadku udostępniania danych osobowych w celach innych niż włączenie do zbioru, administrator danych udostępnia posiadane w zbiorze dane osobom lub podmiotom uprawnionym do ich otrzymania na mocy przepisów prawa” (tak ust. 1).

Serwis nie gromadzi żadnych danych osobowych.

Ze zgromadzonego materiału wynika, że serwis TwojLimit.pl nie przetwarza, nie gromadzi żadnych danych osobowych (w tym również takich, które identyfikowałby jakiekolwiek urządzenie użytkownika). Serwis TwojLimit.pl nie jest zobligowany przez przepisy prawne do gromadzenia danych (w tym danych osobowych).

Serwis TwojLimit.pl działa na podstawie ustawy o świadczeniu usług drogą elektroniczną i jest serwisem działającym w oparciu o art. 14 tej ustawy oraz w oparciu o dyrektywy unijne. Wprowadzenie zakazu działalności należałoby odczytać jako sprzeczne z porządkiem prawnym UE.

Przepisy ACTA nie obowiązują jeszcze w Polsce. Poza tym nawet jeśli ACTA zostanie ratyfikowane, to trudno wyobrazić sobie by polski ustawodawca wprowadził zakaz działalności serwisu TwojLimit.pl, gdyż byłoby to sprzeczne z unijnymi dyrektywami dotyczącymi handlu elektronicznego.

Serwis TwojLimit.pl nie jest serwisem P2P.

Uwaga na serwisy P2P! Jeśli ściągamy w ramach tzw. sieci P2P to możemy jednak narażać się na pociągnięcie do odpowiedzialności, z uwagi na fakt, że w tego typu sieciach „ściągając” plik jednocześnie go udostępniamy dalej – co przekracza już formę tzw. dozwolonego użytku osobistego.

Istota P2P polega na tym, że w momencie pobierania pliku z Internetu przy pomocy programu P2P następuje jednoczesne udostępnienie pliku innym użytkownikom - tak bowiem zbudowana jest ta sieć. Jest to zatem rozpowszechnianie publiczne, które nie ma umocowania w dozwolonym użytku osobistym.

Serwis TwojLimit.pl nie jest serwisem typu P2P. Jeśli więc ściągamy pliki z tego serwisu to nie udostępniamy dalej komukolwiek ściągniętych plików.

Jeśli działamy w ramach tzw. dozwolonego użytku prywatnego – nie zostaniemy pociągnięci do odpowiedzialności karnej (co do rozbieżności w doktrynie na temat utworu rozpowszechnionego - patrz punkt 1).

Jeśli jednak przekroczymy ramy dozwolonego użytku prywatnego możemy ponieść odpowiedzialność cywilną i karną, jeśli na korzystanie lub rozpowszechnianie utworu nie mamy zgody autora/twórcy.

Odpowiedzialność cywilna może się wiązać m.in. z obowiązkiem zaniechania dalszych naruszeń, usunięcia skutków naruszenia oraz zapłaty wynagrodzenia (w przypadku zawinionego wynagrodzenia może to być nawet trzykrotność kwoty, którą twórca mógłby uzyskać gdyby zawarto z nim umowę i gdyby udzielił on zezwolenia). W przypadku naruszenia prawa autorskiego osobistego możliwe jest również zadośćuczynienie dla twórcy. Prawo autorskie osobiste to np. prawo do autorstwa utworu (podpisania twórcy).

Odpowiedzialność karną można ponosić w ściśle określonych, przewidzianych prawem sytuacjach. Sytuacje te reguluje ustawa o prawie autorskim i prawach pokrewnych w art. 115-118.

Wydaje się więc, że jeśli pobieramy pliki poprzez serwis TwojLimit.pl, zaś utwory były już rozpowszechnione, to możemy opierać się na konstrukcji dozwolonego użytku prywatnego – wówczas nie poniesiemy odpowiedzialności karnej (co do rozbieżności w doktrynie na temat utworu rozpowszechnionego - patrz punkt 1).

Oskarżyciel (Policja/Prokuratura) musi udowodnić winę. Zanim jednak udowodni winę musi wskazać sprawcę. Sprawy z zakresu czynów popełnianych w środowisku cyfrowym mają często charakter spraw poszlakowych. Sam adres IP nie identyfikuje sprawcy, ale urządzenie, z którego dokonano czynu. Policja musi udowodnić, że o danej godzinie, w danym dniu, przed komputerem siedział dany użytkownik i to on dokonał rozpowszechnienia pliku.

• Nie jest karalne wykupienie konta i korzystanie z konta TwojLimit.pl (w zgodzie z regulaminem).
• Ściągając plik możemy - jak się wydaje - bronić się konstrukcją tzw. dozwolonego użytku prywatnego (wyłączone m.in programy komputerowe i gry) i ACTA nic w tej mierze nie zmienia. Dozwolony użytek prywatny będzie – w mojej opinii – dotyczył również plików, których nie „wrzucił” do Internetu twórca/producent, ale które zostały już wcześniej, w jakikolwiek sposób, za zgodą twórcy udostępnione (np. została wydana płyta).
• Serwis nie wymaga podawania danych osobowych, nie ewidencjonuje tych danych, nie gromadzi adresów IP ani nie monitoruje przesyłanej w plikach treści. Przesyłane treści są szyfrowane i serwis nie wprowadza tu jakiejkolwiek kontroli plików i ich zawartości.
• Serwis TwojLimit.pl nie jest serwisem typu P2P, więc pobieranie plików poprzez ten serwis nie następuje z jednoczesnym udostępnianiem. Pobieranie przez sieć P2P jest ryzykowne natomiast pobieranie przez serwis TwojLimit.pl nie niesie za sobą ryzyka dalszego udostępniania plików.
• Karalne jest dalsze rozpowszechnianie plików (np. na stronach internetowych, blogach, forach, portalach społecznościowych itp.).
• Nie wydaje się by Polska włączyła do swojego dorobku prawnego konieczność zbierania przez serwis TwojLimit.pl danych osobowych, gdyż taki zapis byłby sprzeczny z prawem Unii Europejskiej. Poza tym do marca 2011 r. podobny przepis istniał w ustawie o ochronie danych osobowych, ale (również) ze względu na przepisy unijne został uchylony. Stąd należy uznać, że racjonalny ustawodawca nie wprowadzi ponowie takiego przepisu.

Niniejsza opinia została opracowana przez Adwokat Monikę Brzozowską w celu poszerzenia dostępu do informacji o charakterze działalności serwisu TwojLimit.pl oraz o przepisach międzynarodowych i krajowych, które wiążą się z działalnością serwisu. Przedstawione informacje mają charakter ogólny i nie wiążą się z konkretnymi, specyficznymi stanami faktycznymi występującymi obecnie lub w przyszłości, dotyczącymi użytkowników serwisu TwojLimit.pl lub serwisów o podobnym charakterze.